Zasiłek Dla Opiekuna

INFORMACJA DOTYCZĄCA ZASIŁKU DLA OPIEKUNA

Stosownie do art. 63 ust. 16 ustawy z dnia 7 lipca 2023 roku o świadczeniu wspierającym organ wypłacający zasiłek dla opiekuna w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego przepisu, informuje osoby pobierające zasiłek dla opiekuna o zmianach w zasadach dotyczących uprawnień do zasiłku dla opiekuna. Powyższy przepis wszedł w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy, tj. w dniu 10 sierpnia 2023 roku, dlatego organ realizujący zasiłek dla opiekuna jest zobowiązany do dnia 10 października br. poinformować osoby zainteresowane o zmianach jakie wynikają z ogłoszonej w dniu 26 lipca 2023 roku ustawy uchwalonej w dniu 7 lipca 2023 roku o świadczeniu wspierającym (Dz.U. z 2023 roku poz. 1429). Ustawa ta oprócz nowego świadczenia wspierającego dla pełnoletnich osób niepełnosprawnych wprowadza zmiany w zakresie zasiłku dla opiekuna, specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz zasiłku pielęgnacyjnego.

ZMIANY DOTYCZĄCE ZASIŁKU DLA OPIEKUNA OD 1 STYCZNIA 2024 ROKU:

Ustawa o świadczeniu wspierającym w art. 51 wprowadziła w odniesieniu do art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów przepis stanowiący, że w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie stosuje się odpowiednio obowiązujące do dnia 31 grudnia 2023 roku przepisy ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych dotyczące świadczeń pielęgnacyjnych. Oznacza to, że w odniesieniu do osób, które są uprawnione do zasiłku dla opiekuna będą miały zastosowanie przepisy odnoszące się do świadczenia pielęgnacyjnego określonego ustawą o świadczeniach rodzinnych obowiązujące do dnia 31 grudnia 2023 roku.

Zmiany dotyczące osób uprawnionych do zasiłku dla opiekuna - korelacja zasiłku dla opiekuna i świadczenia wspierającego

Zgodnie z przepisami art. 63 ust. 6-15 ustawy z dnia 7 lipca 2023 roku o świadczeniu wspierającym w odniesieniu do osób uprawnionych do zasiłku dla opiekuna przewidziano:

 zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, nie przysługuje jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego,

 w przypadku gdy osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyły wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego postępowanie z wniosku o ustalenie prawa zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, zawiesza się do czasu rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego,

 w przypadku podjęcia zawieszonego postępowania, o którym mowa powyżej, prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, ustala się po dokonaniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego,

 wypłata zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego,

 w przypadku odmowy przyznania osobie wymagającej opieki świadczenia wspierającego łub pozostawienia wniosku o to świadczenie bez rozpatrzenia, zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, wypłaca się od miesiąca, w którym wstrzymano wypłatę do końca okresu na jaki go przyznano, jeżeli osoba spełnia warunki określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym,

 za nienależnie pobrany zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, uważa się m.in. zasiłek wypłacony za okres, za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające,

 w przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba pobierająca zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, zachowuje, do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki, prawo do zasiłku dla opiekuna, chyba że zgon osoby wymagającej opieki nastąpił przed dniem 1 stycznia 2024 r. Osoba, która pobrała zasiłek dla opiekuna w sytuacji określonej w zdaniu pierwszym, nie traci prawa do tego zasiłku pomimo podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub ustalenia tej osobie prawa do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno- rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia. W takiej sytuacji za osobę pobierającą zasiłek dla opiekuna nie opłaca się składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,

            do osób pobierających na podstawie przepisów dotychczasowych zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, stosuje się przepisy ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników w brzmieniu dotychczasowym.

ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE OD 1 STYCZNIA 2024 ROKU Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje:

            matce albo ojcu,

            innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,

            opiekunowi faktycznemu dziecka,

            rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo- wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego

            jeżeli sprawują opiekę nad osoba w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Osobom, o których mowa w pkt 1-3, rodzinie zastępczej i osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka sprawującym opiekę nad więcej niż jedną osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, wysokość świadczenia pielęgnacyjnego podwyższa się o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka.

W przypadku śmierci osoby wymagającej opieki, osoba sprawująca opiekę zachowuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:

           osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów;

           osoba wymagająca opieki została umieszczona lub przebywa w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;

           osoba wymagająca opieki jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;

           na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;

           na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.

ŚWIADCZENIE WSPIERAJĄCE - PRAWO PRZYSŁUGUJĄCE OSOBIE WYMAGAJĄCEJ OPIEKI OD 1 STYCZNIA 2024 ROKU

Ustawa z dnia 7 lipca 2023 roku o świadczeniu wspierającym określa warunki nabywania od dnia 1 stycznia 2024 roku świadczenia kierowanego do osób niepełnosprawnych mających potrzebę wsparcia, zwanego dalej „świadczeniem wspierającym”, oraz zasady przyznawania i wypłacania tego świadczenia.

Zgodnie z tą ustawą świadczenie wspierające przysługuje obywatelom polskim a także cudzoziemcom jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Świadczenie wspierające przysługuje osobie w wieku od ukończenia 18. roku życia posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 6b^ ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zwanej dalej „decyzją ustalającą poziom potrzeby wsparcia”, w której potrzebę wsparcia określono na poziomie od 70 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Świadczenie wspierające zgodnie z art. 4 w/w ustawy jest świadczeniem miesięcznym, którego wysokość zależy od decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia określanego w skali od 70 do 100 punktów. Poniżej tabela określająca miesięczną wysokość świadczenia wspierającego w zależności od decyzji ustalającej poziom wsparcia wg skali punktowej:

Wysokość renty socjalnej wynosi 100% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ustalonej i podwyższonej zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Od 1 marca 2023 roku wysokość renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi 1588,44 zł. */**UWAGA: Osoby, którym ustalono poziom potrzeby wsparcia w skali punktowej na poziomie od 78 do 86 punktów będą mogły starać się o świadczenie wspierające od dnia 1 stycznia 2025 roku. Natomiast osoby, których poziom potrzeby wsparcia został ustalony od 70 do 77 punktów będą mogły skorzystać z tego świadczenia od dnia 1 stycznia 2026 roku.

Od 1 stycznia 2024 roku jedynie osoby wymagające opieki, na które przyznano na podstawie dotychczasowych przepisów prawo do zasiłku dla opiekuna będą mogły otrzymać świadczenie wspierające jeżeli w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę te określono w skali na poziomie od 70 do 89 punktów.

Postępowanie w sprawie świadczenia wspierającego prowadzi oraz świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Ustalenie prawa do świadczenia wspierającego oraz jego wypłata następują na wniosek osoby niepełnosprawnej lub osoby upoważnionej do jej reprezentowania. Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego składa się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z tym że nie wcześniej niż w miesiącu, w którym decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia stała się ostateczna. Jeżeli osoba, której ma zostać ustalone prawo do świadczenia wspierającego, nie posiada decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia.

Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia.

Decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia wydaje wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności na wniosek osoby posiadającej orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o całkowitej niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy lub zaliczonej do jednej z trzech grup inwalidów lub o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, a także na wniosek jej przedstawiciela ustawowego.

Poziom potrzeby wsparcia ustala się w wartościach punktowych w skali od 0 do 100 na podstawie obserwacji, wywiadu bezpośredniego oraz oceny funkcjonowania osoby ubiegającej się o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia, przy zastosowaniu formularza w zakresie ustalania poziomu potrzeby wsparcia dla osób zaliczonych do stopnia niepełnosprawności, a także na podstawie informacji wskazanych w kwestionariuszu, o którym

mowa w art. 6b⁴ ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, składa się od dnia 1 stycznia 2024 roku do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności.